Czteroletni Jaś był chorowitym chłopcem – zimą ciągle kaszlał, a gdy tylko się przeziębił, choroba szybko przeobrażała się w zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc często związane z atakami duszności. Był ciągle na antybiotykach. Wiosną kapało mu z nosa, piekły go oczy, kichał. Nie mógł bawić się na podwórku z kolegami, bo szybko się męczył. Marnie przybierał na wadze. Jako niemowlę często miał wysypki i pokrzywki, później bardzo suchą skórę, która go ciągle swędziała. Po wielu wizytach na pogotowiu i u lekarza domowego Jaś został w końcu skierowany na badania do specjalisty chorób płuc. Okazało się, że cierpi na astmę, katar sienny i egzemę! Rozpoczęto leczenie rozkurczające oskrzela oraz antyalergiczne, rodzice postarali się o usunięcie jak największej liczby alergenów z domu – przede wszystkim oboje rzucili palenie! Teraz Jaś jest zdrowym i zadowolonym z życia, rozbieganym i wesołym chłopaczkiem, który już nie pamięta, jak często kiedyś chorował. Rozrabia nie gorzej od rówieśników i wcale nie potrzebuje antybiotyków.
Słowo ?alergia” określa nadwrażliwe reakcje organizmu na uczulające elementy środowiska, „te uczulające czynniki nazywa się alergenami. Organizm alergika produkuje nadmiar przeciwciał przy napotkaniu nawet niewielkich ilości alergenów, powodując w ten sposób objawy chorobowe: katar sienny, wysypki, ataki duszności oskrzelowej lub – najpoważniejsze ze wszystkich powikłań – wstrząs anafilaktyczny. Bardziej ogólne określenie ?atopia” odnosi się do wrodzonej skłonności do występowania u tej samej osoby różnych chorób alergicznych: alergii skórnych (egzemy, pokrzywki), kataru siennego, alergii pokarmowych lub astmy. Dla uczuleniowca alergenem może być niemal wszystko, nawet zupełnie niewinne rzeczy, jak sierść ukochanego kota, puch w poduszce lub lekarstwo na katar.
Nasz system odpornościowy, zwany także systemem immunologicznym, ma za zadanie rozpoznawać czynniki obce dla organizmu (tak zwane patogeny). Rozpoznawanie patogenów jest pierwszym etapem ochrony organizmu przed chorobami, które te patogeny powodują. Są nimi bakterie, wirusy, pasożyty, roztocza i wiele innych czynników środowiskowych. Po przedostaniu się do organizmu podczas oddychania, przełykania, kontaktu ze skórą lub z błonami śluzowymi, a także przez wstrzyknięcie, patogeny napotykają armię komórek obronnych i przeciwciał, które wypowiadają im walkę: może ona przybrać postać zaczerwienienia wokół zadraśnięcia lub drzazgi, grypy z gorączką, albo, jeżeli patogen jest bardzo silny, poważniejszej choroby (nieżyt żołądka, zapalenie płuc, sepsa). Reakcja normalnego organizmu jest proporcjonalna: im silniejszy lub bardziej niebezpieczny patogen, tym jest gwałtowniejsza. Koniec walki następuje, gdy patogen zostaje usunięty lub zneutralizowany.
W przeciwieństwie do normalnego organizmu organizm alergika reaguje gwałtownie i nietypowo na obecność pospolitych czynników środowiskowych. Alergika mogą uczulać pyłki roślin, produkty żywnościowe (na przykład: jaja kurze, krowie mleko, truskawki, orzeszki ziemne – arachidowe, ryby, owoce cytrusowe), substancje dodawane do produktów żywnościowych (barwniki, konserwanty), kosmetyki, a także leki, zwłaszcza aspiryna i antybiotyki. Inne alergeny to na przykład dym tytoniowy, wyziewy przemysłowe lub środki chemiczne, które mimo iż są szkodliwe, także nie wywołują poważnych reakcji u większości ludzi. Nadwrażliwa reakcja organizmu alergika może przybrać postać objawów skórnych, jak: pokrzywka, opuchlizna, egzema, zapalenie spojówek lub objawów oddechowych, jak: katar sienny, astma czy opuchlizna warg, gardła (przełyku, co może spowodować uduszenie). Bardzo rzadko kontakt z alergenem wywołuje ogólną niewydolność krążenia, czyli tak zwany wstrząs anafilaktyczny, który może spowodować śmierć.