Posted in Stopień pokrewieństwa to liczbowe oznaczenie odległości genealogicznej między dwiema spokrewnionymi (nie powinowatymi) osobami. W linii prostej we wszystkich metodach obliczania pokrewieństwa oblicza się go w ten sam sposób – liczba pokoleń minus jeden (na przykład dziadek i wnuk to trzy pokolenia; trzy minus jeden równa się dwa, czyli dziadek i wnuk są krewnymi drugiego stopnia).
W linii bocznej metody obliczania stopnia pokrewieństwa są różne. W myśl prawa rzymskiego i współczesnych prawodawstw świeckich równa się on sumie osób w obu liniach prostych, aż do wspólnego przodka, bez liczenia samego przodka (tak zwana komputacja rzymska). W prawie kościelnym (tak zwana komputacja kościelna lub kanoniczna) orzeka się, że krewni w linii bocznej z tego samego pokolenia są ze sobą spokrewnieni w takim stopniu, w jakim każdy z nich jest spokrewniony ze wspólnym przodkiem, czyli bracia są krewnymi pierwszego stopnia, a siostry cioteczne – krewnymi drugiego stopnia. Jeżeli obliczenia dotyczą krewnych z różnych pokoleń, to stopień pokrewieństwa między nimi jest taki, jak stopień pokrewieństwa między osobą z linii o większej liczbie filiacji (pokoleń) a protoplastą.
W genetyce stopień pokrewieństwa wyznacza liczba relacji genealogicznych (koicji, czyli małżeństwa wspólnych przodków, oraz filiacji, czyli pokoleń) między dwiema osobami niezależnie od tego, czy jest to linia prosta, czy boczna. Rodzice, rodzeństwo oraz dzieci są krewnymi pierwszego stopnia, pozostali członkowie rodziny – odpowiednio wyższego. Na przykład siostry cioteczne będą krewnymi trzeciego stopnia; wnuk siostrzeńca – czwartego stopnia, prapradziadek – także czwartego, ale jego siostra już krewną stopnia piątego. Genetyczny stopień pokrewieństwa (współczynnik F) odzwierciedla biologiczne pokrewieństwo – proporcję genów odziedziczonych po wspólnym przodku. Krewni pierwszego stopnia mają wspólną połowę genów, krewni drugiego stopnia mają wspólną jedną czwartą genów, krewni trzeciego stopnia – jedną ósmą genów. (Równanie matematyczne do określenia wspólnych genów to: 1/2 do F-tej potęgi, przy czym F to genetyczny stopień pokrewieństwa). Jeżeli dwie osoby, dla których ustalamy stopień pokrewieństwa genetycznego, mają więcej niż jednego wspólnego przodka, należy obliczyć oba współczynniki wzdłuż obu linii pokrewieństwa, a następnie je zsumować.
Im niższy (czyli bliższy) stopień pokrewieństwa, tym więcej wspólnych genów odziedziczonych po wspólnym przodku. Wraz z tym wzrasta także prawdopodobieństwo zachorowania na te same choroby. Bliźnięta jednojajowe częściej chorują na te same choroby niż ich rodzeństwo, a rodzeństwo częściej niż kuzyni lub wujkowie. Jeżeli w rodzinie jest więcej przypadków danej choroby, znaczy to, że więcej osób posiada predyspozycję genetyczną i ryzyko zachorowania jest większe, niż gdyby w rodzinie był tylko jeden przypadek danej choroby wieloczynnikowej. Dlatego warto wiedzieć, kto na co w rodzinie chorował.
