LIBER MORTUORUM JAKO ŹRÓDŁO INFORMACJI MEDYCZNYCH

W opisowych księgach parafialnych (XVIII wiek, początek XIX wie­ku) znajdziemy nieraz dosyć szczegółowe zapisy chorób. Znajomość podstaw fizjologii, patologii oraz epidemiologii dawnych chorób czasa­mi pozwoli współczesnemu lekarzowi na postawienie prawdopodob­nej diagnozy, natomiast dane w księgach rubrykowanych (w Galicji od końca XVIII wieku oraz na pozostałych terenach Polski od przełomu

XIX i XX wieku) oraz w kopiach ksiąg metrykalnych są lakoniczne i niedokładne.

Przyczyna śmierci zapisana w rubryce Morbus et Qualitas Mortis (choroba i charakter śmierci; ewentualnie Morbus aut Causa Mortis – choroba lub przyczyna śmierci) odzwierciedla poziom ówczesnej wie­dzy medycznej lub – trzeba to wyraźnie stwierdzić – jej brak. Ponie­waż dane te rzadko pochodziły od lekarza, są one często nieścisłe. Jest to z reguły opis objawów zewnętrznych lub po prostu nazwa narządu wewnętrznego, którego schorzenie uznano za winne śmierci.

Często jako przyczynę zgonu podawano senectus (senex, senio – sta­rość, wiekowość). W parafii Cerekwica w latach 1795-1840 wiekowość oznaczała wiek od 60 do 78 lat. Ale w późniejszych latach starość jako przyczyna śmierci czasami dotyczyła osób w wieku lat 40 (s/c!!!) lub 50 lat. Niekiedy pojawia się zapis marasmus senilis – wyniszczenie (wycieńczenie, osłabienie) starcze. Często też przyczynę opisywano jako ordinaria (zwyczajna), naturalia (naturalna) oraz indetermina (nie­ustalona). Takie zapiski wynikały albo z braku znajomości podstawo­wych chorób, albo też z lenistwa zapisującego. Porównanie ksiąg para­fialnych z tego sarriego okresu, lecz pisanych przez różne osoby, poka­zuje, jak bardzo mogą różnić się zapisy, choć stan wiedzy ogólnej i me­dycznej był ten sam.

Rubryka Morbus w Liber Mortuorum jest na pewno interesującą lek­turą dla genealogów i innych badaczy przeszłości. Znajdują się w niej dane o ostatnich dniach życia naszych przodków, choć wiarygodność rozpoznania chorób tam zapisanych jest funkcją ówczesnej wiedzy me­dycznej (patrz poniżej: Księgi parafialne z XVII-XX wieku).

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.