Schizofrenia to najpoważniejsza choroba psychiczna. Powoduje nie­malże kompletny rozpad osobowości, myślenia i zachowania chorego. Na schizofrenię zapada 1 % ogólnej populacji w społeczeństwach cywi­lizowanych, mężczyźni nieco częściej niż kobiety (od półtora do sied­miu razy częściej). Przebieg choroby nie różni się u obu płci. Około jednej czwartej pacjentów szpitali psychiatrycznych stanowią chorzy na schizofrenię, lecz znaczna większość chorych jest nieświadoma swoich objawów i nigdy nie trafia do psychiatry.

Do typowych objawów schizofrenii zalicza się urojenia, czyli błęd­ne, nie mające podstaw w rzeczywistości przekonania, także omamy (halucynacje), czyli nieprawdziwe spostrzeżenia zmysłowe uważane przez chorego za realne (na przykład omamy słuchowe, węchowe czy wzrokowe), oraz rozpad osobowości – uczucia nie odpowiadają my­ślom chorego, a wyraz twarzy nie pasuje do myśli i wypowiedzi. Wy­stępują także zaburzenia uczuciowe, jak zobojętnienie, trudne do opa­nowania wybuchy emocji, ambiwalencja uczuciowa; utrata kontaktu z własną osobowością sprzed choroby – chory czuje się obco i sztucz­nie, jakby uległ jakiejś głębokiej i nieodwracalnej zmianie albo jakby zmienił się otaczający go świat. U chorego na schizofrenię charaktery­styczny jest brak motywacji, zamykanie się w sobie, postępujące trud­ności w nauce i pracy, utrata kontaktu z rzeczywistością, zaburzenia toku myślenia. W rozmowie chorzy mogą przeskakiwać z jednego te­matu na inny, zupełnie z nim niezwiązany, tworzyć nowe słowa albo mówić niezrozumiałym językiem.

Pierwsze objawy schizofrenii występują zwykle w okresie dojrze­wania, najczęściej między piętnastym a trzydziestym rokiem życia. Za­chorowanie na schizofrenię w wieku dziecięcym lub po czterdziestym roku życia jest bardzo mało prawdopodobne. Najpóźniej ujawnia się paranoidalna postać schizofrenii.