CHOROBY NOWOTWOROWE

Do połowy XX wieku prawdopodobnie każdy guz (tumour lub mas­sa) czy też narośl (tuber) uważano za raka. Jako przyczynę zgonu po­dawano cancer (rak), czasami z dodatkową informacją, jakiego dotyczył narządu. Niestety, w tamtych czasach nie można było postawić diagno­zy raka narządów wewnętrznych, a rak ten, zanim spowodował śmierć, mógł występować w wielu postaciach i formach, z różnymi ob­jawami. Nie wiadomo też czy guzy, uważane za przyczynę śmierci, by­ły nowotworami pierwotnymi czy też przerzutami.

POWIKŁANIA CIĄŻY ORAZ PORODU

Kobiety – zarówno młode, jak i dojrzałe – nierzadko umierały przy lub po porodzie. Zapis w księdze z reguły brzmiał wtedy: mors puerpera (śmierć okołoporodowa). Jeżeli kobieta umierała w dniu porodu (ad partum, przy porodzie, lub in partu, w porodzie), to śmierć była praw­dopodobnie spowodowana krwotokiem popołogowym lub rzucawką (patrz niżej). Jeżeli śmierć następowała parę dni później (czasami po ty­godniu lub dłuższym czasie), jej przyczyną mogła być gorączka połogo­wa (febris puerpera) i wynikająca z niej sepsa

Ecclampsia (niekiedy nieściśle tłumaczona jako drgawki) jest rzu­cawką połogową. Tb charakterystyczny typ drgawek występujących u kobiet ciężarnych pod koniec ciąży lub w połogu. Nie są one wywo­łane padaczką, lecz zaburzeniami metabolicznymi związanymi z ciążą (tak zwanym zatruciem ciążowym). Często w takiej sytuacji kobieta umierała, umierało też dziecko. Dziecko mogło przeżyć, gdy choroba miała początek dopiero po porodzie i jeśli oddano je mamce.

Dzieci, które rodziły się martwe, i ciąże poronione zapisywano w Li­ber Natorum, a nie w Liber Mortuorum. Informacja wyglądała następują­co: morte in aqua embrio (zmarłe w wodach płodowych), morte antesuscepto (zmarłe przed narodzinami). Te dzieci z reguły nie otrzymywały imion; w rubryce Nomen zapisywano po prostu puella morta/puer mortus (zmarła dziewczynka/zmarły chłopczyk); czasami – proles femini sexus mortua nata albo proles masuculini sexus mortuus natus, czyli: dziec­ko płci żeńskiej lub męskiej urodziło się martwe. Czasami dodawano ex aqua baptiso (ochrzczone z wody) albo tylko ex aqua, co oznaczało to samo.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.