CHOROBY WEWNĘTRZNE

Dolor ventris (ból brzucha) może być objawem tak zwanego zespo­łu ostrego brzucha. Nazwa ta odnosi się do tych jednostek chorobo­wych, w których jest niezbędna interwencja chirurgiczna. Może to być zator jelit, zapalenie wyrostka robaczkowego, wgłobienie (występuje u dzieci) lub zapalenie otrzewnej – powikłanie występujące na przykład przy zapaleniu wyrostka robaczkowego, przewlekłej obstrukcji jelita, czy nowotworach. Nie trzeba chyba dodawać, że w XIX wieku oraz wcześniej zespół ostrego brzucha był przyczyną śmierci. Ból brzucha może też być spowodowany zatruciem albo ostrym nieżytem zakaź­nym żołądka lub jelit. Te choroby też nierzadko powodowały śmierć. Określenie coelus (kolka) zapisywano dość często jako przyczynę zgo­nu dzieci oraz osób starszych. Kolka jest charakterystycznym i łatwym do rozpoznania bólem odczuwanym przy niedrożności albo obstrukcji przewodu trawiennego, moczowego lub żółciowego. Jest to ból wy­stępujący często przed powstaniem zespołu brzusznego.

Dolor pectoris (ból klatki piersiowej) może być spowodowany zawa­łem (atakiem serca), zapaleniem opłucnej (często przy zapaleniu płuc, które jest z reguły bezbolesne) lub zatorem płucnym. Zarówno zawał, jak i zator płucny mogą spowodować nagłą śmierć; zapalenie opłucnej raczej nie.

Czasami podawano jedynie, że śmierć była subita – nagła. Nagłą śmierć może spowodować wiele jednostek chorobowych: atak lub za­stój serca, wylew krwi do mózgu, zator płucny lub pęknięcie aorty. Obecnie wszystkie te choroby występują często u osób dojrzałych, ja­ko że są to powikłania miażdżycy – przerażającej w swej skali epidemii XX i XXI wieku. W poprzednich wiekach nasi chłopscy przodkowie inaczej się odżywiali, ciężej pracowali fizycznie, nie byli tak otyli; być może wśród ludzi z warstw uprzywilejowanych, którzy jadali obficie i tłusto i byli mniej ruchliwi, miażdżyca występowała częściej. Nagły zgon może być także spowodowany innymi jednostkami chorobowy­mi, na przykład wadami wrodzonymi układu krwionośnego i serca lub wadami wrodzonymi centralnego układu nerwowego. Rzadko uda nam się ustalić, co – oprócz wypadków – mogło spowodować nagłą śmierć naszych przodków.

Nagła śmierć występowała (i występuje nadal) także u dzieci, zwłaszcza niemowląt. Tak zwany zespół nagłej śmierci niemowląt wy­stępuje u dzieci w wieku do 12 miesięcy. Do dzisiaj pediatria nie znala­zła jego przyczyny – występuje on częściej u chłopców, u dzieci z niż­szych warstw społecznych, u dzieci palaczy papierosów (porównajmy to z ?ciężkim” powietrzem w kurnych chatach), u dzieci samotnych matek, u dzieci matek wielodzietnych. Są to dzieci zdrowe, które po prostu nie budzą się. Takich przypadków z pewnością było dużo za czasów naszych przodków, jeżeli weźmiemy pod uwagę poziom życia chłopów i biedoty miejskiej.

Zapis cholera oprócz choroby zakaźnej (patrz niżej) może oznaczać także żółtaczkę. Żółtaczka to objaw przewlekłego lub ostrego zapale­nia wątroby (iecur lub jecur), także zatoru dróg żółciowych. Ostre za­palenie z reguły mija (jeśli nie zabija) lub przechodzi w przewlekłe, ale wówczas często prowadzi do marskości wątroby. Żółtaczkę spotyka­my także przy nowotworach wątroby (pierwotnych albo przy przerzu­tach do wątroby) lub trzustki i przy niektórych chorobach zakaźnych (wirusowych), także malarii.

Hydropsis (hidropsis), czyli puchlina wodna, może być spowodowa­na marskością wątroby, przewlekłym lub ostrym zapaleniem nerek, występuje też w ostatnim stadium niewydolności mięśnia sercowego. Czasami zapisywano dokładniej: hydropsis ventris (puchlina brzuszna). Na hydropsis można też umrzeć z powodu sepsy, ponieważ każde na­gromadzenie płynów w tkankach to raj dla bakterii. W epoce przedantybiotykowej tego typu choroby zakaźne były śmiertelne.

Tussis, czyli kaszel, także podawano jako przyczynę zgonu. Lecz ka­szel ten mógł być spowodowany gruźlicą (consumptio), zapaleniem płuc (inflammatio pulmonari), rozedmą płuc lub astmą oskrzelową (asthma). Jeżeli zapisano consumptio lub phthysis (phthisis), była to gruź­lica. Ale wcześniej słowo phthysis oznaczało ogólnie chorobę wynisz­czającą (podobnie jak polskie słowo ?suchoty”). Do takich należą też rak, przewlekłe choroby zakaźne (między innymi właśnie gruźlica) al­bo przewlekłe choroby reumatyczne. Z czasem jednak phtysis stała się równoznaczna z gruźlicą. Dyspnea (duszności) mogły być spowodowa­ne zapaleniem płuc, astmą oskrzelową, gruźlicą, rakiem płuc czy też niewydolnością mięśnia sercowego.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.